به گزارش روابط عمومی دفتر دکتر مهدی فلاح نماینده مردم شریف شهرستانهای رشت در مجلس شورای اسلامی، دکتر فلاح در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو، با اشاره به سه دهه بحران آب در شالیزارهای گیلان تاکید کرد: لایروبی آب بندانها، رعایت حقآبه سفید رود و تکمیل پروژههای سد سازی شرق و غرب گیلان، پیش شرط نجات و امنیت غذایی کشور است.
بحران سه دههای در قلب شالیزارهای شمال
گیلان با شالیزارهای سبز و گستردهاش همواره یکی از ارکان اصلی تأمین برنج کشور بوده است. اما امروز، این میراث ارزشمند در آستانه نابودی قرار گرفته. بحران مزمن آب شالیزارهای گیلان دیگر یک هشدار نیست؛ به واقعیت تلخی تبدیل شده که همه ابعاد زندگی کشاورزان را تحتتأثیر قرار داده است.
دکتر مهدی فلاح، نماینده مردم رشت و خمام در مجلس، در گفتوگو با دانشجو تصریح میکند: بیش از ۵۵ درصد سطح زیر کشت برنج گیلان در رشت و خمام قرار دارد و این دو شهرستان با ۱۸۰۰ هکتار آببندان تاریخی، زمانی ستون اصلی ذخیره آب زراعی بودند. اما امروز به دلیل عدم تخصیص اعتبار و بیتوجهی چند دههای، ۸۰ درصد این آببندانها دچار رسوب و کاهش ظرفیت شدهاند و میزان آبگیری آنها به کمتر از ۳۰ درصد رسیده است.
وی افزود؛ این وضعیت نه تنها معیشت کشاورزان بلکه آینده تولید برنج را تهدید میکند.
سفیدرود؛ از مرهم تا درد بیدرمان
سد سفیدرود که زمانی بزرگترین پشتوانه آبی کشاورزی شمال ایران بود، امروز خود به مشکلی تازه بدل شده است.
دکتر فلاح با نگرانی توضیح میدهد: سد سفیدرود روزگاری با ذخیره ۱۷۰۰ میلیون متر مکعب آب، امید کشاورزان بود اما اکنون به دلیل رسوبگذاری گسترده، بیتوجهی به بتنیسازی کانالها و عدم رعایت حقآبه توسط استانهای بالادست، ظرفیت آبگیری آن تا ۴۰ درصد کاهش یافته است.
وی اضافه کرد: حقآبه دو رودخانه قزل اوزن و شاهرود سالهاست به درستی پرداخت نمیشود و همین امر نه تنها خشکی مزارع بلکه تعطیلی نیروگاههای برقآبی وابسته به شد سفید رود شده است.
این بحران تنها به مزارع برنج محدود نیست؛ نیروگاههای برقآبی وابسته به سد سفیدرود نیز با خاموشیهای پیاپی مواجه شدهاند. کاهش تولید برق در کنار خشکی شالیزارها، زنجیرهای از مشکلات را در گیلان بهوجود آورده است.
لایروبی آببندانها؛ ضرورتی غیرقابل تعویق
اگرچه همه نگاهها به سد سفیدرود دوخته شده، اما آببندانهای محلی همچنان نقشی حیاتی در ذخیره و توزیع آب دارند. بااینحال، بیشتر آنها به مخازنی پر از رسوب تبدیل شدهاند.
نماینده مردم رشت و خمام هشدار میدهد: بعد از پایان فصل زراعی باید عملیات جهادی لایروبی آببندانها با همکاری شرکت آب منطقهای، جهاد کشاورزی، منابع طبیعی و حتی بسیج سازندگی آغاز شود. همچنین لایروبی انهار و راهاندازی پمپاژهای جدید در حوزههای آبدار از اقدامات فوری است.
امنیت غذایی خطری که بیخ گوش ماست
بحران آب شالیزارهای گیلان پیامدی فراتر از یک استان دارد. کاهش تولید داخلی برنج، کشور را ناگزیر به واردات بیشتر میکند؛ وارداتی که هم وابستگی اقتصادی را افزایش میدهد و هم هزینههای سنگینی بر دوش دولت و مردم میگذارد.
به گفته کارشناسان، ضرورت لایروبی فوری آببندانها و احیای حقآبه سفیدرود برای نجات برنجکاران گیلان تنها یک مطالبه محلی نیست، بلکه مسئلهای ملی و حیاتی برای حفظ امنیت غذایی ایران است.
صدای نمایندگان مجلس، کارشناسان و کشاورزان در یک نقطه مشترک است:
بدون لایروبی آببندانها، بحران ادامه خواهد داشت.
بدون احیای حقآبه سفیدرود، امیدی به کشت پایدار برنج نیست.
بدون تکمیل سدهای نیمهتمام، آیندهای برای کشاورزی گیلان نمیتوان متصور شد.
اگر امروز اقدام نشود، فردا برای نجات شالیزارهای گیلان دیر خواهد بود؛ و آنچه از دست میرود نهتنها شالیزارها و محصول برنج، بلکه بخشی از هویت کشاورزی و امنیت غذایی ایران است.